Budynek naszej Szkoły powstał w 1905 roku w centrum miasta, przy cichej ulicy, jaką do dzisiaj pozostała obecna ulica Bohaterów Warszawy. Do wojny mieściło się tutaj niemieckie katolickie gimnazjum dla chłopców.
Ze wspomnień pana Franza Schmieschka, mieszkańca Hamburga, absolwenta katolickiej szkoły dla chłopców, która przed wojną mieściła się w budynku naszej szkoły.
,, (…) Uczęszczałem do katolickiej szkoły dla chłopców nr 1 i 2, które mieściły się w teraźniejszej Szkole Podstawowej nr 1 w Nysie. W każdej szkole było po 8 klas a i b (16 oddziałów w jednej szkole i 16 oddziałów w drugiej). Do każdej klasy chodziło około 40 uczniów, ogółem było nas 1280-1300 chłopców. W pierwszym dniu nauki szkolnej dostałem, jak prawie wszystkie pierwszaki, kolorowy róg obfitości ze słodyczami.
Przez pierwsze trzy lata siedzieliśmy w długich drewnianych ławkach po 4 uczniów. Blat do pisania miał wgłębienia na kałamarz, obsadkę , ołówek itp. Pod blatem była półka na tornister. Początkowo pisaliśmy rysikiem na tabliczkach. Niestety, tabliczki były dość kruche. Z boku tabliczki umocowane były: szmateczka i gąbka.
Uczyliśmy się poznawać drukowane i pisane litery łacińskie oraz czytać i pisać. W następnej klasie mieliśmy pismo łamane /drukowane litery niemieckie/. Poza tym uczyliśmy się: religii, kaligrafii, rachowania, gimnastyki, krajoznawstwa i rysunków. W trzeciej klasie z przedmiotów dochodziła: geografia, biologia, historia i matematyka.
Lekcję religii prowadził wychowawca klasy. Co pewien czas w katedrze była szkolna msza. Dwa razy w tygodniu mieliśmy gimnastykę w dużej hali sportowej, która znajdowała się obok budynku szkoły.
Do roku 1935 chodziliśmy do szkoły cały tydzień od poniedziałku do soboty. Od roku 1935 trzeba było co sobotę, obowiązkowo chodzić na zbiórkę "młodzieżówki" niemieckiej.
Chodziliśmy również na wycieczki, początkowo w najbliższe okolice, a później na Górę Chrobrego, na Kopę Biskupią albo do kamieniołomów.
Kiedy panowały upały (tzn. kiedy o godz.10.00 rano było powyżej 25°C), kierownictwo szkoły pozwalało na wypuszczenie dzieci do domu.
Ferie były 5 razy w roku:
ferie wielkanocne 2 tygodnie
ferie zielonych świąt 1 tydzień
ferie letnie 5 tygodni
ferie jesienne 2 tygodnie
ferie zimowe 2 tygodnie
W naszej szkole wykładali tylko mężczyźni.
Na pulpicie nauczyciela leżała trzcina, którą natychmiast używano, kiedy ktoś był nieposłuszny, nie wykonał zadania szkolnego lub przeszkadzał podczas lekcji. Uczeń dostawał po palcach lub "wytrzepano" mu portki.
Spotkań nauczycieli z rodzicami lub wywiadówek nie było.
Dwa razy do roku otrzymywaliśmy świadectwa. Był to zeszyt, który znajdował się w szkole, gdzie wydrukowane były formularze świadectw.
Na półrocze i na koniec roku szkolnego wpisywano stopnie. Ten wypełniony przez wychowawcę zeszyt brał uczeń do domu, rodzic przyjmował do wiadomości informacje w nim zawarte i potwierdzał to podpisem. Następnie zwracano zeszyt do szkoły.
Nie chcę się chwalić, ale należałem do lepszych uczniów. Co roku z dobrymi notami zdawałem do następnej klasy. (…)
Katolickie, niemieckie gimnazjum dla chłopców
Tuż przed wojną i w czasie działań wojennych w latach 1939-1945 w budynku szkoły mieściły się koszary wojskowe, a w obiekcie stojącym obok ( późniejszej auli klubu wojskowego ,,Pancerni”, a potem sali gimnastycznej SP 1) znajdowała się stajnia wojskowa.
Ponoć, gdy zbliżał się front, koszary zostały zamienione czasowo na szpital dla rannych. Zapewne dlatego nasza szkoła ma swoją duszę...
Po wojnie w 1945 roku zaczęła się jej „kariera” naukowa Jedynki, a debiut nastąpił już w roku szkolnym 1945/46. Szkoła Podstawowa nr 1 była jedną z dwóch pełnych szkół w mieście – z pełnym cyklem kształcenia od klasy I do VII, które 4 września 1945 roku rozpoczęły w mieście naukę.. Kierownikiem szkoły był wtedy Bolesław Maciejewski. W pierwszym dniu nauki w ławkach zasiadło 324 uczniów w sześciu izbach lekcyjnych. Kadrę pedagogiczną stanowiło 6 nauczycieli. W archiwaliach odnaleziono nazwiska tylko czworga: Bolesław Maciejewski (kierownik szkoły), Zofia Łukowska, Józef Węgrzyn, Stanisław Szewczyk (nauczyciele).
Szkoła Podstawowa nr 1 w Nysie od początku istnienia była szkołą pełną (siedmioletnią, z klasami od I do VII), a zgodnie z założeniami pierwszej reformy oświaty – szkołą jednolitą, powszechną, obowiązkową i bezpłatną. Od 1945 roku( zgodnie z projektem o szkołach zbiorczych) do SP 1 w Nysie uczęszczali uczniowie po IV klasie SP w Jędrzychowie, a potem od 1973 roku także z Nowak, Radzikowic i Sękowic.
W ciągu kolejnych kilkudziesięciu lat Szkoła Podstawowa nr 1 w Nysie przeszła skomplikowany, często trudny proces organizacyjnego rozwoju. Kilkakrotnie dokonywana reformy szkolnictwa wnosiła do działalności placówki wiele nowych elementów, skutkowała nowymi formami i metodami pracy dydaktyczno-wychowawczo-opiekuńczej, którą zapełniano nowymi treściami, zgodnie z duchem zmieniających się czasów, bo wiadomo, że kształcenie powinno współgrać z rzeczywistością istniejącą poza murami szkoły.
Przez lata zmieniała się także baza szkoły - powstały nowe gabinety i pracownie. Polepszały się warunki nauki i pracy – już na jedną izbę nie przypadało ponad pięćdziesięciu uczniów tak, jak na początku. Jako ciekawostkę należy podać, że chyba najcięższy pod tym względem był rok szkolny 1947/48, gdy na jedną izbę w szkole przypadało 81,1 uczniów. Dopiero w 1948 roku sytuacja ta poprawiła się w związku z otwarciem w mieście nowej placówki.
W 1954 roku przeprowadzono remont placówki, a od 1966 roku została wprowadzona klasa ósma. W tym roku szkoła miała już specjalistyczne pracownie: fizyczno-chemiczną, biologiczną, zajęć technicznych dla chłopców, geograficzną i historyczną, a od 1967 roku – gabinet języka polskiego, matematyki oraz wychowania muzycznego.
Od września 1962 roku obowiązki kierownika szkoły przejął Ferdynand Kupka. Jego zastępcą przez długie lata był Karol Cholewa
Ferdynand Kupka Karol Cholewa
27 maja 1973 roku w czasie uroczystości nadano szkole imię gen. Karola Świerczewskiego.
Rok szk. 1972/73 -Grono pedagogiczne
13 września 1979 roku zapadły decyzje o kapitalnym remoncie szkoły. Prace remontowe trwały cztery lata. Wnętrze budynku zostało prawie całkowicie zmienione, dobudowano także czwarte piętro.
Remont bardzo odmienił oblicze szkoły. Gdy 17 października 1983 roku wznowiono zajęcia, placówka miała 23 izby szkolne, w tym sześć klasopracowni i 17 pracowni przedmiotowych.
We wrześniu 1982 roku po ponad dwudziestoletniej służbie przeszli na emeryturę obaj zasłużeni dyrektorzy– Ferdynand Kupka i Karol Cholewa. Od 1982 roku funkcję tę pełnił pan Piotr Haczek ( wicedyrektorami szkoły były: p. Emilia Wilińska, p. Olga Rybczyńska, a następnie p. Nadzieja Walawender). W ciągu swojej sześcioletniej kadencji dyr. P. Haczek przyczynił się do dalszego rozwoju i reformy placówki.
Za jego kadencji w szkole uczyła się rekordowa liczba uczniów – np. w r. szk.1987/88 – w 37 oddziałach uczyło się 1058 wychowanków.
rok szk. 1984/85
Od 24 czerwca 1988 roku funkcję dyrektora pełniła pani Teresa Sordyl.
To także nowa epoka w dziejach placówki. Przez 17 lat p. T Sordyl jako lider i ,,nauczyciel wszystkich nauczycieli” swoją postawą i osobowością wpływała na tworzoną rzeczywistość, na nowoczesny wizerunek placówki w środowisku lokalnym, tworząc nową jakość kształcenia, wychowania i opieki. W szkole powstała pierwsza pracownia komputerowa w mieście, nowoczesne gabinety wyposażone w środki audiowizualne. Jako pierwsi w gminie zlikwidowaliśmy dzwonki w kształceniu zintegrowanym , wprowadzając projekt ,,Szkoła bez dzwonka”, który realizujemy do dnia dzisiejszego.
Kierując placówką dyr. T Sordyl wprowadziła Szkołę w krąg obrzędowości i tradycji, które w dużym stopniu pielęgnujemy do dzisiaj ( ,, Szkoła bez dzwonka”, rajdy szkolne, spotkania z emerytowanymi pracownikami szkoły)
Ważnym projektem, praktycznie podsumowującym 17 lat rządów p. Teresy Sordyl było nadanie szkole imienia. Było to bardzo istotne zadanie, bo w wyniku transformacji w 1990 roku staliśmy się placówką bezimienną. Dyrektorka zadbała o to, by wybór nowego imienia odbywał się w sposób kolegialny i wytrwale koordynowała wszystkie działania.
20 maja 2005 roku Szkoła rozpoczęła nowy rozdział istnienia z nowym imieniem, patronami, hymnem szkoły i sztandarem.
Od tego czasu jesteśmy Szkołą Podstawową nr 1 im. Kawalerów Orderu Uśmiechu w Nysie.
W 2005 roku po przejściu na emeryturę p. Teresy Sordyl, dyrektorem szkoły została pełniąca przez ostatnich 7 lat funkcję wicedyrektora szkoły p. Bożena Węglarz – absolwentka ,,Jedynki”.
Kierując placówką, p. B. Węglarz w dalszym ciągu kultywuje wieloletnie tradycje szkoły, stale zabiega o modernizację otoczenia szkoły i budynku, klasopracowni, o wyposażenie gabinetów w nowoczesne środki i programy dydaktyczne, sprzęt multimedialny i komputerowy.
Dyrektor B. Węglarz w sposób szczególny dba o kreowanie pozytywnego wizerunku placówki, eksponowanie odrębności szkoły, ukazywanie osiągnięć i potencjału społeczności szkolnej.
O tym wszystkim na pewno można się dowiedzieć, śledząc naszą stronę internetową szkoły- zarówno informacje archiwalne jak i aktualności z życia szkoły.
Dyrektorzy SP1 w Nysie:
1945-1962 - p. Bolesław Maciejewski
1962-1982 - p. Ferdynand Kupka
1982-1988 - p. Piotr Haczek
1988-2005 - p. Teresa Sordyl
2005- - p. Bożena Węglarz
